Học thổi Kèn alto saxophone cho âm thanh sân khấu biểu diễn

Kèn alto saxophone là một loại nhạc cụ kèn gỗ được một nhà thiết kế nhạc cụ người Bỉ phát minh và thường được sử dụng trong dàn nhạc giao hưởng, trong nhạc cổ điển như hòa nhạc, nhạc thính phòng,...hay nhạc quân đội, nhạc hành quân và nhạc jazz như big band, jazz combo,...

Kèn alto saxophone chủ yếu được làm bằng đồng thau nhưng hình thức tạo âm thanh dùng dăm đơn giống như kèn gỗ. Trọng lượng của chiếc kèn tương đối nhẹ nhàng, hình dáng nhỏ gọn, dễ cầm.

Kèn được dùng để thổi bằng miệng, trên chiếc kèn có loa âm thanh. Có những loại kèn saxophone cơ bản như sau:

Sopranino saxophone: Có kích thước rất nhỏ, nhìn sơ qua hơi giống loại kèn Clarinet bằng đồng. Thân kèn thẳng, âm thanh phát ra cao, thường được dùng cho các buổi biểu diễn chuyên nghiệp của nghệ sĩ kèn.

Alto Saxophones: Đây là loại thường dùng cho những người mới bắt đầu chơi kèn saxophone, có chiều dài khoảng 70 cm, tương đối nhỏ, nhẹ và giá cả khá vừa phải. Loại này rất phổ biến với thiết kế đẹp mắt, thu hút người dùng.

Soprano: Có chiều cao khoảng 65 cm, thân uốn cong phù hợp với việc cầm nắm trông có vẻ uyển chuyển và linh hoạt. Đầu thổi của loại kèn này hơi cong về phía miệng của người chơi, phần loa phát ra âm thanh thì cong lên hướng ngược lại. Loại này hơi giống chiếc Alto Saxophones nhỏ.

Tenor saxophone: Loại kèn này có chiều dài khoảng 140 cm, có thể tạo ra những âm thanh rất hay khi chơi. Cũng chính vì lợi thế về âm thanh mà những chiếc tenor saxophone đã trở nên rất khó cưỡng đối với những người chơi saxophone sành điệu và giàu kinh nghiệm.

Baritone Saxophone: Loại kèn này có chiều dài lớn nhất trong dòng saxophone thông thường - 220 cm. Để chơi được baritone saxophone thì không phải một điều dễ dàng cho các "tay ngang", mà nó đòi hỏi những kĩ thuật điêu luyện và kinh nghiệm khá lâu trong ngành mới có thể "làm việc" tốt được. Những người nghiệp dư sẽ dễ dàng bị lúng túng khi thôi chiếc kèn này.

Cũng như bất kì loại nhạc cụ nào, Alto Saxophones cũng không thể gọi là khó hay dễ mà nó phụ thuộc vào ý thức học của chúng ta. Loại nhạc cụ này gần như vẫn còn khá mới mẻ với người Việt Nam, do vậy việc học nó cũng khá vất vả so với những loại nhạc cụ khác, tuy nhiên không hẳn là khó đối với những người có quyết tâm và đam mê để theo đuổi.

Bước 1: Học cách lấy hơi

Để học cách lấy hơi cho đúng cách khi bắt đầu tiếp xúc với môn thổi kèn saxophone, đầu tiên yêu cầu chúng ta phân biệt bụng trên và bụng dưới. Bụng trên là phần hoành cách mô còn bụng dưới là bao tử.

Lấy hơi bằng cách hít hơi và bụng trên, sau đó nén hơi đó lại bằng cơ hoành trong khoảng 2 giây. Tiếp theo, chúng ta hãy cho hơi đi lên dần và đẩy ra nhẹ nhàng từng giây một. Nếu hơi xì ra đạt tới 50 - 60 giây nghĩa là cột hơi của chúng ta đã đạt chuẩn rồi.

Bước 2: Đặc kèn trên môi sao cho đúng

Việc đặt đúng vị trí của chiếc kèn saxophone trên môi đóng vai trò rất quan trọng trong việc chơi kèn. Vì nếu để không chuẩn thì âm thanh phát ra sẽ không đúng như mình mong muốn.

Đầu tiên, hãy đặt đầu mỏng của dăm kèn vào miệng cho nó được thấm ướt. Sau đó lồng ligature vào mouth piece, các nút vặn của ligature nằm ở phía phải của bạn.

Dùng tay trái điều chỉnh và giữ dăm chặt vào mouthpiece sao cho đầu mỏng của dăm phải gần như đều và bằng với đầu của mouthpiece, còn tay phải siết ốc của ligature để giữ chặt dăm vào mouthpiece. Tiếp theo, gắn cả bộ vào cổ ngỗng, xoay cho dăm kèn xuống phía dưới.

Thấm ướt 2 môi, cuộn môi dưới lên trên hàm răng dưới, ngâm kèn vào miệng, khoảng cách ngậm khoảng 1,2 cm, mím chặt miệng, răng trên cắn nhẹ vào mouthpiece. Khép miệng cho kín miệng kèn, đầu lưỡi nằm phía sau hàm răng dưới để giữ âm.

Đưa nhẹ lưỡi tới trước nhưng vẫn giữ cho nằm phía sau hàm răng dưới, thổi hơi vào kèn đồng thời rút nhanh lưỡi ra khỏi dăm kèn về phía sau. Giữ không khí di chuyển đều, không phình má khi thổi kèn.

Bước 3: Tìm kiếm tài liệu để tự học

Dù là tự mày mò học hay là có lớp học bài bản thì tài liệu vẫn là người bạn không thể thiếu nếu chúng ta muốn nhanh chóng tiếp cận và làm thân với chiếc kèn saxophone, để có thể tham khảo bất cứ khi nào cần và dễ dàng hơn cho việc ghi nhớ, áp dụng những kiến thức học được vào thực tiễn luyện tập cũng như biển diễn.

Bước 4: Luyện tập hằng ngày

Có học phải có hành, đó là quy tắc, luật bất thành văn dành cho tất cả các lĩnh vực trong cuộc sống. Và môn thôi kèn saxophone này cũng vậy, chúng ta không thể để những kiến thức lý thuyết vừa học được bị lãng quên, mà cần phải luyện tập càng thường xuyên càng tốt. Đối với những người quá bận rộn thì ít nhất cũng nên bỏ ra 1- 2 tiếng đồng hồ mỗi ngày để thực hành với sự quyết tâm và tập trung cao độ. Đảm bảo chúng ta sẽ nhanh tiến bộ và chinh phục được loại nhạc cụ này.

Như các bạn đã thấy, học thổi Alto Saxophones còn phụ thuộc vào thái độ học tập của mỗi người và những điều kiện xung quanh như môi trường, chất lượng giảng dạy (nếu bạn đi học lớp bài bản) cũng như tiếp thu của mình đối với môn học này. Chúc các bạn thành công với việc học kèn saxophone.